Geschiedenis Bibliotheek Heerenveen

Volksbibliotheek

In 1796 opende de eerste Volksbibliotheek, ten behoeve van de volksontwikkeling gesticht door de Maatschappij tot Nut van het Algemeen, zijn deuren in de vlecke Heerenveen. Zoals de meeste van de in de 18e eeuw door de burgerij gestichte leesmusea, -gezelschappen, -kabinetten enzovoort, heeft ook deze volksbibliotheek de 19e eeuw niet overleefd.

Lees meer

Links: Leeuwarder Courant 04-03-1873, rechts: Hepkema's courant 28-12-1901

Rond 1932

Aan de Vleeschmarkt, 1918-1965

Pas op 13 december 1916 werd door een aantal initiatiefnemers in een lunchroom aan de Lindegracht opnieuw over het oprichten van een bibliotheek gesproken. Twee jaar later werden op 14 januari 1918 de statuten van de “Vereeniging Openbare Leeszaal en Bibliotheek Frieslands Zuidoosthoek” bij Koninklijk Besluit goedgekeurd.

Vijf maanden later werd het voormalig café “De drie gemeenten” aan de Vleeschmarkt in de gemeente Schoterland aangekocht en omgebouwd tot bibliotheek.

Officiële opening

Op dinsdag 13 oktober van dat jaar vond om 15.30 uur de officiële opening plaats.

De eerste bibliothecaresse en directrice is mevrouw K. Sipma, die in 1924 trouwt met een biologieleraar van de Rijks HBS.

De leeszaal voor volwassenen in deze bibliotheek bevindt zich op de verdieping, die alleen via een steile trap te bereiken is. De directrice moet oudere mensen dan ook herhaaldelijk langs deze trap omhoog helpen.

Oprichtingsstatuten 1918

Opening op 1 oktober 1918

Hepkema's Courant

Advertentie in Hepkema's Courant 8-10-1918.
 

Verslag van de opening

Oorlogsjaren en daarna

In de Tweede Wereldoorlog komt de Duitse bezetter met voorschriften over welke boeken wel en niet in de bibliotheek mogen staan. Verboden werken moeten worden vernietigd, maar in de praktijk worden deze verstopt in de bedstee op de bibliotheekzolder. Na de oorlog staan ze weer op hun gewone plek.

In 1948 wordt mevrouw Vlasveld directrice van de bibliotheek. Tijdens haar bewind wordt in 1952 een jeugdbibliotheek opgericht. De 170 jeugdleden kunnen kiezen uit 872 boeken. Met dien verstande, dat de meisjes geen jongensboeken mogen lenen en omgekeerd.

Jubbega krijgt in 1957 een uitleenpost in het buurthuis.

De bibliotheek groeit uit haar jasje

Het gebouw aan de Vleeschmarkt heeft 46 jaar dienst gedaan, maar begin jaren vijftig begint de bibliotheek uit haar jasje te groeien.

Als in december 1959 een deel van het plafond naar beneden komt en er veel schade ontstaat door smeltende sneeuw, besluit het bestuur naar een ander pand uit te zien.
Voorlopig wordt eerst het plafond hersteld.

In juni 1961 wordt mevrouw Vlasveld als directrice opgevolgd door mevrouw Hartman.

Een half jaar later, in november, ligt er een plan op tafel voor nieuwbouw, in het parkje bij Crackstate.

Personeel van de bibliotheek in 1961: Mevr. met bril: Willy Vlasveld, bij de kast (bloemetjesjurk): Gré Boltje, achter de tafel: juffr. vd Laan (de oudste medewerkster). Foto van Mevr. Huese 

K.R. Poststraat 1965-1977

Groot feest is het wanneer eind juni 1965 het nieuwe pand aan de K.R. Poststraat eindelijk officieel wordt geopend, na een vertraging van twee maanden doordat het glas niet op tijd kon worden geleverd. De volwassenen hoeven geen trappen meer te klimmen: de jeugdboeken staan nu op de verdieping. Ook de tentoonstellingsruimte is boven.

Jubileum

In 1968 wordt het 50-jarig bestaan van de bibliotheek uitgebreid gevierd. Op 10 oktober krijgt het bestuur en het twaalf dames tellende personeel een jubileumdiner aangeboden in het Motel. Het slot van de festiviteiten vormt een feestavond in het Posthuis, verzorgd door cabaretier Sieto Hoving met zijn programma Ik heb u lief, mijn Nederland.

Bibliotheekleden kunnen deze avond bijwonen tegen betaling van anderhalve gulden. Voor niet-leden is de entree een rijksdaalder.

Filialen en bibliobus

Het aantal leden van de uitleenpost in Jubbega loopt terug. Als in 1962 echter een boekenbus wordt ingezet, groeit het aantal leden weer. Vanaf 1965 huurt de bibliotheek een bibliobus van de Centrale Bibliotheekdienst (CBD) uit Leeuwarden. Hiermee worden ook de bewoners van de andere Heerenveense buitendorpen van boeken voorzien.
De uitleenpost in de verzorgingsflat Oranjewoud is te klein geworen. Op 21 juni 1972 opent de bibliotheek daarom een bescheiden pand tegenover de Oranjewoudflat, dat ook een kantoor van de Friesland Bank huisvest.

Reorganisatie

Directrice Hartman aanvaardt in 1970 een functie bij de Opleiding voor Bibliothecarissen. Tijd voor een reorganisatie: de bibliotheek in Heerenveen krijgt een hoofd (mevrouw Jetty Gaastra) en er wordt een directeur (mevrouw Bulder) voor de bibliotheken in de regio Zuidoost-Friesland aangesteld.

Burg. Kuperusplein 1977-heden

Al in 1974 wordt de ruimte in de bibliotheek aan de K.R. Poststraat te klein en bovendien is het gebouw in de zomer een broeikas door de vele ramen. Het oog valt op het pand aan het Burgemeester Kuperusplein waarin tot dan het postkantoor en een filiaal van De Gruyter zijn gevestigd.

De plannen voor verbouw worden in november 1975 goedgekeurd door de Rijksinspectie voor het Bibliotheekwezen.  

Verhuizing

De werkzaamheden verlopen voorspoedig en in juli 1977 verhuist de bibliotheek naar Burgemeester Kuperusplein 48. De officiële opening is op donderdag 15 september. Wethouder De Bruijne opent de bibliotheek voor de ingang met het openslaan van een bladzijde in een enorm groot boek. Skotsploech Oudeschoot geeft een demonstratie ten beste.

Lees ook: Geschiedenis van het pand Burg. Kuperusplein 48

Opening van het gebouw aan het Kuperusplein met Skotsploech Oudeschoot, 1977.

Personeel 1996

Verbouwing en restyling

In 1996 wordt het gebouw uitgebreid door een verdieping te bouwen op wat dan de jeugdbibliotheek is. Acht maanden lang wordt er geboord, getimmerd, gesloopt en gemetseld. Na heel wat improviseren en overlast voor publiek en medewerkers is op 21 oktober van dat jaar de officiële heropening.

Restyling in 2007 en in 2011/2012

Elf jaar later, in 2007, is het tijd voor een restyling van het interieur. In drie zomerse weken worden de donkere kleuren vervangen door verschillende frisse tinten en krijgt de bibliotheek een ander aanzien door een andere plaatsing en gedeeltelijke vervanging van het meubilair.

In 2011 en 2012 volgt opnieuw een herinrichting. In een aantal hectische maanden wordt fasegewijs de vloerbedekking op de begane grond vernieuwd. De bibliotheek blijft in die periode gewoon open en de collectie verhuist steeds naar andere plekken in het gebouw. Daarna gaat de bibliotheek anderhalve week dicht en wordt de entree geheel vernieuwd. De romans krijgen een andere indeling en alles wordt in frisse kleuren geschilderd.

Tijdens een feestelijke bijeenkomst op 22 maart 2013 wordt de vernieuwde bibliotheek officieel heropend door wethouder Coby van der Laan.

Restyling in 2016

In het voorjaar van 2016 werd de bibliotheek met een welkome meevaller geconfronteerd.

Het echtpaar Drijfhout uit Heerenveen, dat vroeger een bakkerij had in het centrum, liet een halve ton na aan de bibliotheek. Dankzij dit legaat kon de bibliotheek een aantal ruimtelijke problemen oplossen.

In december ging de bibliotheek twee dagen dicht. Door wijzigingen in de kastindeling kwam er meer overzicht op de begane grond en op de verdieping.

Het DigiTaalhuis op de 1e verdieping kreeg meer ruimte en het aantal zitplekken is uitgebreid. Duidelijker signing (bewegwijzering) droeg bij aan meer overzicht.

Ook is het meubilair in het Leescafé vervangen.

Van Bibliotheek Heerenveen...

Was de bibliotheek Heerenveen aan het begin van de 20e eeuw kleinschalig en werd de administratie in eigen huis gedaan, met het klimmen der jaren werd het een omvangrijk bedrijf dat samenwerkte met de andere Friese bibliotheken.

In januari 1977 sluit de bibliotheek zich aan bij de Centrale Bibliotheekdienst (CBD), de provinciale bibliotheekcentrale. Ook het personeel komt in dienst van de CBD.

In 1994 gaat de Vereniging Openbare Bibliotheken Heerenveen weer zelfstandig verder; vanwege de omvang van het werkgebied was aansluiting bij de CBD niet meer mogelijk volgens de Bibliotheekwet.

Tien jaar later volgde een fusie.

...naar Bibliotheken Mar en Fean

Op 1 januari 2004 is de Vereniging omgezet in een Stichting.  Samen met de bibliotheken van Skarsterlân en Lemsterland vormt ze de Stichting Openbare Bibliotheken Súd Fryslân. Dit samengaan is het eindresultaat van een landelijk proces tot herstructurering van het bibliotheekwerk.

Op 1 januari 2013 fuseerde de Bibliotheken Súd Fryslân met Súdwest Fryslân. Aanleiding was de fusie in 2014 van de gemeenten Skarsterlân, Lemsterland en Gaasterlân-Sleat tot de gemeente de Fryske Marren. Het opvangen van bestaande en toekomstige bezuinigingen als één grotere organisatie is de tweede reden. De naam van de nieuwe organisatie werd Bibliotheken Mar en Fean en maakt deel uit van het Fries Bibliotheken Netwerk, een samenwerkingsverband van vijf basisbibliotheken en Fers.

Personeel 2007